De technische beroepen kampen al jaren met een ernstig tekort aan gekwalificeerd personeel. Dit geldt ook voor beroepen in de koel- en klimaattechniek. Nu er meer ambitie in het nieuwe alliantieakkoord is opgenomen en er meer geld vrijkomt voor de energietransitie, de zomers warmer worden en gebouwen beter geïsoleerd zijn, krijgen koelbedrijven steeds meer installatieopdrachten. en onderhouden van duurzame koel- en airconditioningsystemen. De opkomst van intelligent geïntegreerde apparaten en systemen, evenals de verschuiving naar duurzamere koudemiddelen, vereisen ook gespecialiseerde knowhow. Door personeelstekorten kunnen bedrijven vaak niet aan de groeiende vraag van klanten voldoen. Bedrijven verwachten de komende jaren dat het aantal jongeren met beperkte technische vaardigheden deze banengroei niet kan bijhouden. NVKL, de vereniging van koeltechnische bedrijven, krijgt veel vragen over de te verwachten wervingsvraag naar koeltechnologen en hoe deze beginnende vakmensen worden opgeleid. Daarom heeft de beroepsvereniging samen met Wij Techniek een onderzoek gedaan en de belangrijkste ideeën op een rij gezet. Het volledige rapport is hier te lezen.
Vraag naar nieuwe werknemers en werving
Het aantal werknemers in de koeltechnische industrie is sinds 2015 toegenomen, met een aanzienlijke groei in 2018 en 2019. In 2020 stopte de groei bijna. Dit komt vooral door een krapte op de arbeidsmarkt, maar de coronapandemie heeft ook in 2020 bijgedragen aan een stabiel aantal nieuwe werknemers. Vanaf 2021 zou de sector werk kunnen bieden aan zo’n 1 .000 mensen. uitbreidings- en vervangingsbehoeften. De totale wervingsvraag in de periode 2021-2030 wordt geschat op ruim 130.000 medewerkers.
Na schooljaar 2015/16 tot en met schooljaar 2018/19 is het totaal aantal mbo-leerlingen in de koeltechniek sterk gestegen. Na schooljaar 2018/19 daalde de inschrijving licht tot 3 5 inschrijvingen in 2020/21. Bij de werving van technisch personeel wordt voorrang gegeven aan vakmensen die direct inzetbaar zijn. De vraag naar ervaren vakkrachten is met name gericht op servicemonteurs met directe kennis of ervaring van koeltechniek, ICT en digitale vaardigheden en die een opleiding hebben gevolgd opleiding op mbo-niveau 3.
Lerarentekort leidt tot beperkte opleidingscapaciteit
Docenten moeilijk te vinden voldoende instructeurs, docenten met expertise in koeltechniek. Naast het algemene lerarentekort in Nederland, kampt de industrie met personeelstekorten in bedrijven, waardoor het moeilijk is om werknemers als leraar aan te trekken. De opleidingscapaciteit komt dus op den duur in het gedrang als de gewenste groei wordt gerealiseerd. In sommige gevallen maken te weinig leerlingen het ondoelmatig om de mbo-opleidingen koeltechniek van de docenten te onderhouden en te exploiteren. Het gericht inzetten van keuzecomponenten voor koudetechniek in het mbo kan een oplossing bieden. Deze keuzevakken worden bijvoorbeeld gezien als een kans voor studenten elektrotechniek of installatietechniek om hun horizon in de koeltechniek te verbreden.
Kennisbehoefte in bedrijven
Ongeveer 0 procent van de bedrijven geeft aan dat hun medewerkers vaak specifieke technische kennis over koeltechniek missen. Dit geldt bijvoorbeeld voor warmtepompen, koelprocessen of het verhelpen van storingen. Ingenieurs kennen een gebrek aan kennis, vooral op het gebied van (natuurlijke) koudemiddelen en meet- en regeltechniek. Driekwart van de bedrijven richt zich op opleidingsactiviteiten om hun kennis en vaardigheden bij te werken. Ten tweede ligt de focus op ‘learning on the job’, het coachen van medewerkers on the job, zodat ze van elkaar kunnen leren en het bieden van kansen voor hun groei on the job.
Koeltechniek in werking
Het projectteam Onderwijs en Arbeidsmarkt NVKL gaat aan de hand van een plan van aanpak aan de slag met de resultaten van het rapport. Hierdoor wordt verwacht dat de industrie een positieve bijdrage kan leveren aan het voldoen aan toekomstige wervings- en personeelseisen zoals beschreven in het rapport. NVKL voert al jaren campagne voor de intrede van koeltechniekers in het veld. De branche doet dit onder andere, gaat regelmatig naar scholen om de lesmethoden lichamelijke geletterdheid voor het vmbo onder de aandacht te brengen en om vmbo-docenten op te leiden om het vak zelf te kunnen geven. Daarnaast stimuleren diverse financieringsprogramma’s van Stichting OandO Wij Techniek en NVKL leden om zelfstandig aan de slag te gaan via de NVKL Arbeidsmarkt Toolkit. Zo kunnen affiliates gezamenlijke campagnes opzetten met scholen, carrières op de kaart zetten en op nieuwe manieren medewerkers vinden. Kijk op www.nvkl.nl/werkenleren voor meer informatie.